Özlem Altıparmak: “Sürdürülebilir bir dünya yaratmak için, doğayla uyum içinde bir hayat kurarak kimseyi geride bırakmamamız gerek.”

Avukat Özlem Altıparmak, insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, iklim değişikliği ve çevre koruma alanlarında 20 yıldır çalışan İzmirli bir aktivist. Aynı zamanda doğa haklarını savunmaya ve biyolojik çeşitliliği korumaya yönelik çalışmalar yürüten Doğa Derneği’nin hukuk danışmanlığını yapıyor. Nisan 2022’de Cenevre’de gerçekleşen Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu’na UN Women Türkiye’nin desteğiyle katılan Altıparmak, foruma katılımını aktivizm yolculuğunda önemli bir dönüm noktası olarak tanımlıyor.

“İklim değişikliğini sadece bir mühendislik, ekonomi ya da enerji sorunu olarak görmüyorum. Haklarımızı temel alarak, konuyu daha bütünsel bir perspektifle ele alıyorum. İklim değişikliğinin etkilerini öğrenmeye ve konuya disiplinler arası bir bakış açısından yaklaşmaya her zaman istekli oldum. İklim sorunu çok katmanlı ve karmaşık bir sorun, bu yüzden yalnızca çevre hukukuna hâkim olmak yeterli değil.

Sürdürülebilir Kalkınma Bölgesel Forumu’na katılmadan önce, sürdürülebilir kalkınma konusu, çalışmalarımda ve aktivizmimde büyük bir rol oynamıyordu. Bununla ilgili uluslararası müzakereler ve mekanizmalara yönelik daha fazla bilgiye ihtiyacım vardı. Kapasitemi geliştirmek ve bu konuda faaliyet gösteren aktörlerle tanışmak açısından hem Forum öncesi hazırlıkların hem de Forumun çok faydası oldu. Sürdürülebilir kalkınma ve toplumsal cinsiyet sorunlarına ilişkin uluslararası çapta faaliyet gösteren birçok sivil toplum kuruluşu (STK) ile tanışma fırsatı yakaladım.

Doğa Derneği’nin temel faaliyet alanlarının biyolojik çeşitlilik, ekosistemlerin korunması ve doğa olması nedeniyle Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının 15’incisi olan ‘Karasal Yaşam’ üzerine resmi toplantı ve yan etkinlikleri takip ettim. Diğer ülkelerdeki, Avrupa ve Orta Asya bölgelerindeki STK’ların yürüttüğü çalışmalar hakkında bilgi almak heyecan vericiydi, uzmanlıkları ve yaklaşımlarının bana büyük katkısı oldu. Forum sayesinde sürdürülebilir kalkınmanın hem çalışma alanlarımdan hem de aktivizm konularımdan biri haline gelmesinden mutluluk duyuyorum.

Günümüzde iklim değişikliği, toplumsal cinsiyet ile ilişkisi sebebiyle dünyanın dört bir yanında insan hakları sorunu olarak görülüyor. Forum; dezavantajlı gruplar, iklim değişikliği ve iklim adaleti konularını mercek altına almama ve daha iyi anlamama yardımcı oldu.

Doğa ve kadınların üzerindeki tahakkümün nedenlerine baktığımızda, sistemin ataerkillik ve eşitsizlik üzerine kurulu olduğunu görüyoruz. Bu tahakkümü anlayarak, sömürü ve adaletsizliklere karşı mücadele etmeli, doğanın ve kadının güçlenmesi için çalışmalıyız. İklim değişikliği ve doğanın tahribatının farklı gruplar üzerindeki etkilerini düşünmeden, uyum politikalarının yanı sıra önleyici politikaları geliştirmeden iklim adaletinden bahsetmemiz mümkün değil. Başta dezavantajlı kadın grupları olmak üzere tüm dezavantajlı grupların iklim değişikliğine karşı dirençli hale getirerek bununla başa çıkabiliriz.

Sürdürülebilir kalkınmayı, sürdürülebilir yaşam hedefiyle bir bütün olarak değerlendiriyorum. Haklarımız sağlıklı bir biyosfer ve ekosistemin varlığına bağlı. Sürdürülebilir bir dünya yaratmak için, doğayla uyum içinde bir hayat kurarak kimseyi geride bırakmamamız gerek.”

Özlem Altıparmak attended the Regional Forum on Sustainable Development convened by the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE) in Geneva on 6–7 April 2022. Her participation in the forum was supported by UN Women Turkey through the Strong Civic Space for Gender Equality project funded by the European Union. The work of Altıparmak contributes to Sustainable Development Goal (SDG) 15 Life on Land, which aims to protect, restore and promote sustainable use of terrestrial ecosystems, sustainably manage forests, combat desertification, and halt and reverse land degradation and halt biodiversity loss. Her work also relates to SDG 5 on achieving gender equality and empowerment of all women and girls.