Dünya Kadınlar Günü: Pekin Eylem Platformu’nun Mirasının İzinde

2025 Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle, UN Women Türkiye ve İsveç Büyükelçiliği, Ankara’da özel bir belgesel gösterimi etkinliği düzenledi. Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 30. yılını kutlamak amacıyla gerçekleştirilen etkinlikte, aktivistler, akademisyenler, diplomatlar ve genç liderler, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğindeki 30 yıllık ilerlemeyi değerlendirmek amacıyla bir araya geldi.

Tarih:

The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women
The premiere of 30 Years, 7 Stories documentary in Ankara—marking three decades of progress since the Beijing Declaration, brought together activists, academics, diplomats, and young leaders. Credit: UN Women

UN Women Avrupa ve Orta Asya Bölge Direktörü Belen Sanz Luque, açılış konuşmasında şöyle konuştu: “Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun 30. yılında Dünya Kadınlar Günü’nü kutlarken, gençlerin sesleri ve liderliklerinin her zamankinden daha kritik olduğunun farkındayız. Yeni nesillerin aynı mücadeleleri miras almasına izin veremeyiz. Bu nedenle, kadınlar ve kız çocukları için haklar, eşitlik ve güçlenme için çalışmaya devam edeceğiz. Bu mücadelenin, deneyimin bilgeliğiyle gençliğin dinamizmini birleştiren güçlü bir nesiller arası diyalogla desteklenmesi gerekiyor. Bu diyaloğu teşvik ederek, kalıcı değişime giden sürdürülebilir ve etkili bir yol haritası sağlayabiliriz.”

İsveç Büyükelçisi Her Excellency Malena Mård da ise şöyle konuştu: “Uzak bir gelecekte değil, hemen şimdi, gençlerle birlikte harekete geçmeliyiz. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin küresel ve ulusal gündemlerde her zaman öncelikli olmasını talep etmeliyiz. Hiçbir kız çocuğunun, gerçek değişimi görmek için on yıllar boyunca beklemek zorunda kalmaması için yeni bir lider nesli harekete geçirmeliyiz.”

Konuşmacılar, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini ortadan kaldırmanın, genç kadın liderleri desteklemenin ve Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun vaatlerinin tüm dünyada hala geçerliliğini korumasının önemine dikkat çekti.

International Women’s Day: Tracing the Legacy of the Beijing Platform for Action
International Women’s Day: Tracing the Legacy of the Beijing Platform for Action

(Soldan sağa, alfabetik sırada) Prof. Dr. Ayşe Ayata, Prof. Dr. Fatmagül Berktay, Prof. Dr. Feride Acar, Prof. Dr. Gaye Erbatur, Halime Güner, Dr. Selma Acuner, Prof. Dr. Yakın Ertürk. Fotoğraf: UN Women

30 Yıl, 7 Hikâye

Etkinlik, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’nun son 30 yıldaki dönüştürücü etkisini anlatan belgesel gösterimiyle devam etti. Yedi kadın aktivistin kişisel hikâyeleri etrafında şekillenen belgesel, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu’na tarihsel bir bakış açısı sunuyor, önemli başarıları vurguluyor ve bir sonraki nesil için ileriye dönük önerilerde bulunuyor. Belgesel, kadın haklarındaki dönüm noktalarını ve Türkiye’de bu alanda devam eden zorlukları ele alıyor. 

Değişim Hemen Şimdi

Gösterimin ardından gerçekleştirilen panelde, genç kadın liderler, toplumsal cinsiyet eşitliği için ulusal ve yerel yönetimlerde kadın temsili, kadına yönelik şiddetin sonlandırılması, dijital cinsiyet uçurumunun kapatılması ve bakım ekonomisinin dönüştürülmesi gibi kritik konular üzerine konuştular. Panelistler, Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu ile başlayan çalışmaların sürdürülmesinde nesiller arası sorumluluğa vurgu yaparak deneyimlerini, karşılaştıkları zorlukları ve eylem çağrılarını paylaştılar. Genç aktivistlerin ve profesyonellerin kendi alanlarında değişimi nasıl yönlendirdiklerini ve uzun süredir devam eden toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini ortadan kaldırmaya yönelik yenilikçi çözümleri tartıştılar. 

Nesiller arası iş birliğinin önemi
Panelde öne çıkan bir diğer konu ise farklı nesillerden aktivistler ve karar alıcılar arasındaki iş birliğinin önemi oldu. Konuşmacılar, son 30 yılda önemli ilerlemeler kaydedilse de, gerçek eşitliğin ancak sürekli savunuculuk, stratejik yatırımlar ve kadınların ve kız çocuklarının topluma tam katılımını sınırlayan normların dönüştürülmesiyle sağlanabileceğini vurguladılar.

“30 yıl önce Pekin’de düzenlenen Dördüncü Dünya Kadın Konferansı gerçekleştiğinde biz henüz doğmamıştık; ancak o konferansın ruhu hala içimizde yaşıyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesi devam ediyor ve biz, bu eşitliği gerçekten hayata geçirebilecek ilk nesil olabiliriz. Dijital uçurumdan bakım ekonomisine, kadına yönelik şiddetle mücadeleden kadın liderlerin güçlenmesine kadar pek çok alanda değişimi sağlamak için nesiller arası iş birliğine ihtiyaç var. Pekin+30 süreci, eşitliği hızlandırmak için bize benzersiz bir fırsat sunuyor. Artık bu mirası devralma ve değişimi gerçeğe dönüştürme zamanı.”

Çağla Şahin, UN Women
Görsel
Çağla Şahin, UN Women. Photo: UN Women

“Dijital aktivizm, kadınların seslerini duyurmaları ve haklarını savunmaları için güçlü bir araçtır. Ancak, internet ve dijital araçlara erişim eşitsizliği ile çevrimiçi şiddet, kadınların bu alandaki varlıklarını tehdit ediyor. Dijital haklar, kadın haklarının ayrılmaz bir parçasıdır ve bunların korunması, eşitlik yolunda kritik öneme sahiptir.”

Dilan Orak, IMDAT Derneği
Görsel
Dilan Orak, IMDAT Association. Photo: UN Women

“Türkiye’de her 10 kadından sadece 3’ü iş gücüne katılabiliyor ve yaklaşık 10 milyon kadın, ev içi ve bakım sorumlulukları nedeniyle iş gücüne katılamıyor. Bakım sorumluluğunun yalnızca kadınlara yüklenmesini önlemek için, ev içi bakım işleri kadın ve erkek arasında eşit şekilde paylaşılmalı ve bakım işleri görünür kılınmalıdır."

İrem Gerkuş, Kadın Hakları İçin Kadın Derneği
Görsel
İrem Gerkuş, Women for Women’s Human Rights Association. Photo: UN Women

“Bugün, genç kadınların güçlenebileceği ve kamusal alanda varlıklarını güvence altına alabilecekleri daha fazla sivil alana ihtiyacımız var."

Hilal Gedik, Başkent Gençlik Meclisi
Görsel
Hilal Gedik, Başkent Youth Council. Photo: UN Women

“Yapay zeka ve dijital/eleştirel okuryazarlık konularındaki mevcut söylemler, Pekin 30+ süreciyle birlikte düşünülmelidir. Politika değişikliklerini sağlamak için nesiller arası diyaloğu ve ortak alanları teşvik etmek büyük önem taşıyor."

Dilanaz Güler, One of Us Global Foundation
Görsel
Dilanaz Güler, One of Us Global Foundation. Photo: UN Women

Gelecek için bir çağrı

Farklı nesillerden savunucuları, sözcüleri ve liderleri bir araya getiren etkinlik, Pekin Eylem Platformu’nun toplumsal cinsiyet eşitliği yolculuğundaki kalıcı etkisini ve rehberliğini bir kez daha gözler önüne serdi. Konuşmacılar, kadınlar ve kız çocuklarının yaşamın her alanında eşit haklara sahip olabilmesi için dayanışmanın, nesiller arası iş birliğinin ve cesur adımların önemini vurguladı.

Dünya Kadınlar Günü etkinliği hala yapılacak çok iş olduğunu hatırlatan güçlü bir mesajla sona erdi: “Tüm Kadınlar ve Kız Çocukları İçin: Her Alanda Eşitlik.” Yeni nesil bu mesaja öncülük etmeye hazır; şimdi harekete geçme zamanı!