UN Women Program Uzmanı Ebru Ağduk şunları söyledi: “Bu eğitim programını, sivil toplum ortaklarımızın ve aktivistlerin ihtiyaç ve taleplerine dayanarak geliştirdik. Yaptığımız istişarelerde, afetlerin kadınların ve kız çocuklarının hayatını giderek daha fazla nasıl değiştirdiğine ve ne yazık ki bu değişimin genellikle olumsuz olduğuna dair birinci elden deneyimlerini bizimle paylaştılar. Bu program aracılığıyla, sivil toplum kuruluşlarını toplumsal cinsiyete duyarlı iklim eylemi, krizlere müdahale ve afet risklerinin azaltılması konularında bilgi, beceri ve araçlarla donatarak daha kapsayıcı ve dirençli toplumlar için iklim değişikliği ve afetlerin yol açtığı değişimlerle mücadele etmelerini sağlamayı hedefliyoruz." Program, sivil toplum kuruluşlarının iklim eylemi, krizlere müdahale ve afet risklerinin azaltılması konularındaki savunuculuk çalışmalarını sürdürmelerine destek olmaya devam edecek. “Toplumsal Cinsiyet, İklim Değişikliği ve Afetler” eğitimi, UN Women tarafından Avrupa Birliği’nin mali desteğiyle yürütülen “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği için Güçlü Sivil Alan” projesi kapsamında hayata geçirildi.
Sivil toplum kuruluşları, toplumsal cinsiyete duyarlı iklim eylemi ve afet yönetimi konusunda bilgi ve farkındalık kazanıyor
Tarih:
İklim değişikliği, kırılgan koşullarda sosyal, siyasal ve ekonomik gerilimleri artıran bir “tehdit çarpanı”dır. Dünyamız; sel, kasırga, sıcak hava dalgaları ve orman yangınları gibi şiddetli iklim olaylarıyla karşı karşıya kalmaktadır ve bu durum ani ve yıkıcı afet risklerini artırmaktadır. Bu olaylar, yaşamları, mülkleri ve çevreyi altüst ederek özellikle hassas koşullarda toplumların dayanıklılığını aşındırmaktadır. Kadınlar, kız çocukları, çocuklar ve çeşitli eşitsizliklerden etkilenen diğer gruplar, bu süreçten orantısız şekilde etkilenmekte; geçim kaynakları, sağlık ve güvenlikleri açısından özgün zorluklar ve artan risklerle karşı karşıya kalmaktadır.
Feminist bakış açısıyla iklim değişikliği yalnızca çevresel değil, aynı zamanda bir sosyal adalet meselesidir; toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini derinleştirir. Sivil toplum kuruluşları (STK’lar), iklim eyleminde kadınların sesini ve deneyimlerini görünür kılmak ve kadınlar ile kız çocuklarının özgül ihtiyaçlarına, kırılganlıklarına ve kapasitelerine yanıt veren toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar için savunuculuk yapmak açısından kritik bir rol oynamaktadır.
Toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısıyla iklim değişikliği ve afet risklerinin azaltılmasına yönelik acil eylemin önemini kabul eden UN Women Türkiye Ofisi, STK’ları hedef alan bir kapasite geliştirme programı tasarlamıştır. “Toplumsal Cinsiyet, İklim Değişikliği ve Afetler” programı, STK’ların iklim değişikliği ve afetlerin yönetiminde toplumsal cinsiyet bakış açısını entegre etmeye yönelik savunuculuk ve izleme kapasitelerini güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Programın ilk eğitimi, Aralık 2023’te Ankara’da Türkiye’nin farklı illerinden 28 STK temsilcisinin katılımıyla gerçekleştirildi. İkinci eğitim ise Haziran 2024’te İzmir’de kadın örgütleri ve gençlik öncülüğündeki kuruluşlar dâhil olmak üzere 28 STK üyesinin katılımıyla başarıyla tamamlandı.
Üç gün süren eğitimlerde, toplumsal cinsiyet perspektifinden iklim değişikliği ve afet risklerinin azaltılmasına ilişkin uluslararası çerçeveler ve ulusal mevzuat hakkında kritik bilgiler paylaşıldı. UN Women danışmanları Avukat Özlem Altıparmak ve toplumsal cinsiyet uzmanı Zehra Tosun’un kolaylaştırıcılığında yürütülen eğitimler, STK’ların savunuculuk ve izleme süreçlerine etkin şekilde katılmaları için yöntemler sundu. Katılımcılar, özellikle iklim değişikliği ve afet riski bağlamında, toplumsal cinsiyet bakış açısını kuruluşlarının çalışmalarına entegre etme konusunda değerli bilgiler edindi.
“Toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliği, iklim değişikliği ve afetler ölçeğinde degerlendirmek, kadın ve kız çocuklarının, LGBTİ+'ların maruz kaldığı şiddetin boyutlarını daha geniş ve derin düşünmeme ve farketmeme sebep oldu. Toplumsal cinsiyete dayalı şiddet cok geniş bir konu ve son yillarda basimiza gelen doğal olayların afete dönüşen etkilerinin kesisimsel gruplar yönünden bilmek biz hak savunuculari bakimindan hayati onemde. Egiticilerimiz Özlem ve Zehra hocam konularında çok yetkin ve anlatımlarında özenliydiler. Eğitimin, konu anlatımı yaninda bir o kadar da interaktif olması konulara hakim olmamı sağladı.”
“Afet riskini azaltma ve yönetme konusuna toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden yaklaştığımız eğitimimizin üç gününü tamamladık. Hepimiz aynı fırtınadayız ama aynı gemide değiliz. İklim değişikliği karşısında adalet talep etmek, yalnızca bireysel çabalarla değil, kolektif ve kapsayıcı yaklaşımlarla mümkündür. Toplumsal cinsiyet eşitliğini merkeze alarak, afet riskini azaltma ve yönetme süreçlerini daha adil ve etkili hale getirebiliriz. Bu bakış açısıyla, afet riskine karşı daha dirençli toplumlar inşa etmek ve iklim krizinin etkilerini azaltmak için birlikte çalışmalıyız. Adalet ve eşitlik ilkeleri doğrultusunda, iklim değişikliğine karşı daha güçlü ve dayanıklı bir dünya yaratabiliriz.”
